LGS tercihlerinde bunlara dikkat edelim

Eğitimci-Yazar Adem Ulusoy ile LGS tercihlerinde dikkat edilmesi gerekenleri konuştuk.

İRTHaber: Yerel yerleştirme nedir ve neden ilk tercih olmalıdır?

Adem Ulusoy: Yerel yerleştirme, öğrencinin ikâmet adresi, okul başarı puanı (OBP) ve devamsızlığının azlığı esas alınarak yapılan değerlendirmeyle adresine en yakın okullara yerleştirilmesini sağlar. MEB kılavuzuna göre tüm adayların yerel yerleştirme ekranına en az bir tercih girmesi zorunludur; aksi durumlarda diğer ekrandan tercih yapılamaz.

İRTHaber: Yerel yerleştirmede kaç okul tercih edilebilir ve kurallar nelerdir?

Adem Ulusoy:  Yerel yerleştirmede en fazla 5 okul tercihi yapılabilir. Ayrıca tercih listesindeki ilk üç okul mutlaka kayıt alanındaki okullardan seçilmelidir. Aynı okul türünden (örneğin Anadolu Lisesi) en fazla 3 farklı okul tercih edilebilir.

İRTHaber: Merkezi yerleştirme nasıl çalışır ve kaç tercih hakkı tanınır?

Adem Ulusoy:  Merkezi yerleştirme, LGS puanına göre öğrenci alan okullar için geçerlidir. Öğrenciler sınav ile öğrenci alan okullar listesinden en fazla 10 okul tercih edebilir. Yerleştirme puan üstünlüğüne göre yapılır; puan eşitliği durumunda OBP, YBP, devamsızlık gibi ek kriterler devreye girer.

İRTHaber: Yüzdelik dilim nasıl kullanılır ve neden önemlidir?

Adem Ulusoy:  Yüzdelik dilim, öğrencinin LGS başarı sırasını tüm adaylara göre yüzde olarak gösterir. Tercihler yapılırken, öğrencinin kendi yüzdelik dilimine yakın okullar seçilmelidir. Bu yöntem, yerleşme şansını artırır ve gerçekçi bir tercih listesinin temelidir.

İRTHaber: Puan eşitliği durumunda nasıl yerleştirme yapılır?

Adem Ulusoy:  Merkezi okullarda LGS puanının eşit olması halinde ilk olarak OBP üstünlüğü, ardından 8, 7, 6. sınıf yıl sonu başarı puanları (YBP), 8. sınıf devamsızlık günü azlığı, tercih önceliği ve doğum tarihi (yaşı küçük olana öncelik) kriterleri uygulanarak yerleştirme gerçekleştirilir.

İRTHaber: Pansiyonlu okullara tercih yapılabilir mi?

Adem Ulusoy:  Pansiyonlu okullar için yapılan tercihler isteğe bağlıdır. Yerel ya da merkezi yerleştirmede herhangi bir okula yerleşemeyen öğrenciler için pansiyonlu okul seçenekleri açılabilir. Bu aşama 5 okul tercihiyle sınırlıdır ve toplam tercih hakkına ek olarak kullanılabilir.

İRTHaber: Tercih süreci ne zaman yapılıyor ve sonuç ne zaman açıklanıyor?

Adem Ulusoy:  MEB kılavuzuna göre tercih işlemleri 14–24 Temmuz 2025 tarihleri arasında e-Okul sistemi üzerinden yapılacaktır. Yerleştirme sonuçları ise 4 Ağustos 2025 tarihinde MEB’in e-Okul ve resmi web sitesi üzerinden açıklanacaktır.

İRTHaber: Öğrenciler tercihlerini nasıl onaylatmalı?

Adem Ulusoy:  LGS tercihleri elektronik ortamda e-Okul üzerinden yapılır; ardından tercihler bir ortaokul ya da imam hatip ortaokulu müdürlüğünde onaylatılmalıdır. Güvenlik Kayıt No'sunu kullanarak yapılan girişlerin müdürlükte onaylanması işlem geçerliliği için zorunludur.

İRTHaber: Özel okula kayıtlı öğrenciler tercih yapabilir mi?

Adem Ulusoy:  Özel okula kayıt yaptıran öğrenciler, eğer kesin kayıt yaptırdıysa tercih ekranı otomatik olarak kapatılır. Ancak kayıt iptal edilirse yeniden tercih yapma hakları doğar. Bu yüzden özel okula kesin kayıt mümkünse tercih yapmamaları önerilir.

İRTHaber: Okul listesi seçerken nelere dikkat edilmeli?
Adem Ulusoy: Veliler ve öğrenciler, okul türünün yanı sıra okulun akademik başarısı, laboratuvar-sportif imkânları, ulaşım kolaylığı ve mezunlarının üniversite yerleşim istatistiklerini incelemeli. Ayrıca sosyal kültürel faaliyet olanaklarını da değerlendirmek önemlidir.

İRTHaber:  Tercih sıralaması neden stratejik şekilde yapılmalı?
Adem Ulusoy:  Bir okul çok isteniyorsa onu yüksek sıralara yazmak gerekir, ancak sıralamayı yalnızca hayal edilen okullardan oluşturmak sakıncalı olabilir. Stratejik sıralama, gerçekçi ve ulaşılabilir okulları da listeye dahil ederek açıkta kalma riskini azaltır .

İRTHaber:  Çocuğun yüzdelik diliminin altındaki okullara mı tercih yapılmalı?
Adem Ulusoy:  Tercih yaparken öğrencinin yüzdelik diliminin biraz üzerinde veya altında okulları da stratejik olarak değerlendirmek gerekir. Örneğin %5 dilimdeki öğrenci için %1–%10 dilimindeki okullar daha makul referanslar oluşturur.

İRTHaber: Devamsızlık ve OBP’nin etkisi nasıl hissedilir?
Adem Ulusoy:  Yerel ve merkezî yerleştirmede devamsızlık ve OBP, puan eşitliği durumunda yerleştirmede önemli rol oynar. Özürsüz devamsızlık süresi az olan öğrenciler avantajlıdır. Bu yüzden tercih listesi hazırlarken bu iki faktör dikkate alınmalıdır.

İRTHaber:  Nakil süreci nasıl işler?
Adem Ulusoy:  Yerleştirme sonuçlarının açıklanmasının ardından iki dönem boyunca nakil başvurusu yapılabilir. Her dönemde yerel yerleştirmeyle öğrenci alan okullar için 3, merkezi okullar için 3, pansiyonlu okullar için 3 okul tercih edilebilir. Eşleştirme sonunda boş kontenjan varsa yeni yerleştirme yapılır.

İRTHaber: Nakil tercihlerinin kuralları nelerdir?
Adem Ulusoy:  Nakil tercih yaparken öğrencinin ilk yerleştiği okul türü dikkate alınarak yeni tercihler belirlenmeli. Ayrıca ilk iki okul kayıt alanından seçilmeli; aynı okul türünden en fazla iki okul tercih edilmelidir. Bu kurallara uyulmazsa tercih geçersiz sayılabilir.

İRTHaber: Yüzdelik dilim geçmiş yıllarla kıyaslanmalı mı?
Adem Ulusoy:  Geçmiş yılların taban yüzdelikleri, öğrencilerin hangi okullara yerleşebileceği konusunda rehberlik eder. Ancak her yıl kontenjan ve başarı dağılımı değiştiğinden bu yalnızca referans olmalı; güncel yüzdelik dilime göre değerlendirme yapılmalıdır. 

İRTHaber: Okul değişkenlikleri öğrenciye nasıl yansır?
Adem Ulusoy:  Okulun fiziksel ortamı, sosyal aktiviteleri ve ulaşım rahatlığı öğrencinin adaptasyonunu doğrudan etkiler. Tercih listesi hazırlanırken okuldan beklentiler, yol güvenliği, yemek-karte gibi servis imkanları mutlaka gözden geçirilmelidir .

İRTHaber: Velinin rolü ne olmalı?
Adem Ulusoy:  Veliler çocuklarının hayallerini baskı yapmadan dinlemeli, onların ilgi alanlarına göre tercih sürecini yönlendirmelidir. MEB kılavuzuna göre, tercih süreci “çocuğun kendini değerli hissettiği ve isteklerinin dikkate alındığı bir süreç” olmalı.

İRTHaber: Tercih listenizi kaç okul olmalı?
Adem Ulusoy:  Tercih listesi toplamda en fazla 20 okul olmalıdır: yerel yerleştirmeden 5, merkezi yerleştirmeden 10, pansiyonlu okullardan 5. Bu sınır aşılmamalıdır. MEB kılavuzuna göre bu sayı ideal bir tercih listesi için hem çeşitlilik sağlar hem riskleri düşürür .

İRTHaber: Tercih sonrası nereye başvurulmalı?
Adem Ulusoy:  Eğer öğrenci yerleşemezse, il/ilçe Öğrenci Yerleştirme Komisyonlarına başvurarak değerlendirme talep edebilir. Ayrıca nakil dönemlerinde sistemden puana göre yeniden tercih yapabilir. Bu aşama süreci tamamlayıcı niteliktedir ve öğrencilerin yerleşme şansını artırır.