Kadıköy Belediyesi ile sanatçılar arasındaki sahne tahsis krizine bir yenisi daha eklendi. Tiyatrocu Erkan Çelikol, belediyeye hitaben kaleme aldığı kapsamlı açık mektubunda tiyatrolar arasında ayrımcılık yapıldığını, torpilli tiyatrolara imtiyaz tanındığını ve “kadrolaşma benzeri yapılarla” sanatın gölgelendiğini savundu.
“Belediyenizde torpilli tiyatrolar mı var? Tiyatroları ayırdığınız kara ve ak listeler mi var?”
diyen Çelikol, Kadıköy Tiyatroları Platformu'nun şeffaf olmayan yapısını da eleştirerek, belediyeden net cevaplar talep etti.
“Lüküs Hayat’ın Başına Ne Geldi?”
Çelikol, mektubunun girişinde Kadıköy Belediyesi’ne yönelttiği soruların şahsi değil, sanat camiasının ortak kaygılarını yansıttığını belirtti. Özellikle, “Lüküs Hayat” gibi klasikleşmiş oyunların sahnelenememesi üzerinden eleştirilerini dile getiren sanatçı, önceki yazısında CKM ile ilgili yaşanan sıkıntıların çözülmesinden duyduğu memnuniyeti ifade ederek şöyle dedi:
“Bu değişiklik biz sanatçılara belediyeye dair yeniden bir umut verdi. Ancak umut kısa sürdü.”
“Bu Kararlar Sanat İçin Değil, İmaj İçin Alınıyor”
2025 tiyatro sezonunda beklenen sahne tahsislerinin yine yapılmadığını belirten Çelikol, yaşanan süreci şöyle yorumladı:
“Kararınız yıpranan imajınızı düzeltmeye yönelik küçük ama politik bir hamleydi. Hükümetin yıllardır uyguladığı basit ve hepimizin ezberlediği yöntem…”
1992’deki Güveni Nereye Gömdünüz?”
Çelikol, 1992 yılında Kadıköy Belediyesi’nden hiçbir torpil olmadan, doğrudan park ve bahçeler müdürlüğünden oyun için banka temin ettiği süreci hatırlatarak şu ifadeleri kullandı:
“Bana, ‘Siz sanatçısınız, bizim işimiz size destek olmak’ denmişti. Bugün geldiğimiz noktada bu güven ve saygınlık yok oldu. O sahneyi hatırlayan var mı?”
"Torpilli Tiyatrolar mı Var?"
Çelikol’un en çarpıcı sorularından bazıları şunlar:
“Belediyenizde torpilli tiyatrolar mı var?”
“Tiyatroları kara ve ak listeye mi ayırıyorsunuz?”
“Kadıköy Tiyatroları Platformu’na dahil olanlara mı sahne veriliyor?”
“Yangın çıkışı olmayan sahneler mühürlenirken bazı tiyatrolara neden göz yumuluyor?”
“Özgürlük Parkı sahnesi neden sadece belirli tiyatrolara tahsis ediliyor?”
Ayrıca, Çelikol Kadıköy Tiyatroları Platformu’nu, şeffaf olmayan ve ulaşılmaz bir yapı olarak nitelendirdi:
“21. yüzyılda yaşıyoruz, bu yapı dumanla mı haberleşiyor? Maillere bile dönüş yapılmıyor!”
⚖️ “Kalite Kıstası mı? Kim Belirliyor?”
Sahne tahsislerinin “tiyatro kalitesi” bahanesiyle gerekçelendirilemeyeceğini savunan Çelikol, sanatın takdirinin seyirciye ait olduğunu belirtti:
“Tiyatronun kalitesini belirlemek bizim işimiz, son söz seyircinindir. Oyunların ücret talebi yokken, sahne tahsisi için para ödeyen tiyatrolara yer verilmemesi adil değil.”
Eleştiri Değil, Yol Göstermedir Bu”
Yazısını, Kadıköy Belediyesi’ne yapıcı bir çağrıyla bitiren Çelikol, bu soruların samimi ve demokratik bir şekilde karşılık bulmasının hem belediyeyi hem sanatı daha ileri taşıyacağını vurguladı:
“Bu eleştiriler düşmanlık değil, yol göstermedir. Kadıköy’ün sanatta öncü rolünü daha da güçlendirmek için atılacak adımların takipçisiyim.”
“Lüküs Hayat” müzikalinin başına ne geldi?
Sevgili Kadıköy belediyesi;
Kafamın içini kemiren türlü soru ve çelişkilerin müsebbibi Kadıköy siyaseti… Cevaplarımı niyet okuyarak yahut yaşananlar üzerinden bir kritik yaparak bulmaktansa doğrudan size bir izahat olanağı sağlamanın yerinde olacağına karar verdiğim için işinizi kolaylaştıracağını umduğum bu mektubu saygılarımla arz ederim.
Önceki yazımda belirttiğim CKM ile ilgili sorunlara bir çözüm bularak malum kişinin görev yerini değiştirme kararı aldığınızı ve pek çok sanatçıyı memnun edecek bu güzel adımı attığınızı duyduğumdaki memnuniyetimi ifade etmek isterim. Aldığınız bu karar benim ve pek çok diğer sanatçının da belediyenize olan güvenini tazelediği gibi beklentilerimizi de yükseltmiştir. Bu değişikliğe karar vermenizin biz sanatçılara yansıyan karşılığı haklı tepkimizi haklı bulduğunuz ve gereğini yaptığınız şeklindedir. Yanılıyorsak ki öyle gibi de görünüyor, bizi aydınlatın lütfen.
2024 Yılı Tiyatro sezonu içerisinde bizlere tahsis edilmeyen sahnelerin müsebbibi malum kişi diye düşünüyorken 2025 yılı Tiyatro sezonunda aldığınız karar neticesinde bizlere de olumlu yönde yansıyacak bir geri dönüş olacağı umudunu taşıyorduk. Lakin öyle olmadı… Bana ve mağdur edilmiş diğer pek çok Tiyatroya sahneler aynı şekilde tahsil edilmemeye devam etti. Buradan hareketle anlıyorum ki aldığınız karar yanlışı telafi etmek için değil, yıpranan imajı telafi etmek için yapılmış küçük ama politik bir hamle. Mevcut hükümetin yıllardır uyguladığı basit ve hepimizin ezberlediği bir yöntem.
Ülkemiz her anlamda zor zamanlardan geçiyor, Tiyatrolar bu olumsuz süreçte en fazla yara alan sanat kurumlarının başında gelen kurumlardır. Son yıllarda Tiyatroların üzerinden bir Pandemi, birkaç Deprem, Ekonomik kriz geçmiştir. Sanatın özgürlük alanlarının daraltıldığı, yoğun bir baskı altında köşeye sıkıştırılmaya ya bize hizmet edersiniz ya da yok olursunuz zihniyetine rağmen ayakta kalmaya çalıştığı şu günlerde Kadıköy sanatın nefes alabildiği ender birkaç ilçeden biridir.
Yıl 1992 Edip Cansever’in “Ben Ruhi Bey Nasılım” eserini oynuyoruz, döneme ait 2 bank ihtiyacımız var. Ben hiçbir torpil bulmadan, araya bir siyasi tanıdık sokmadan elimi kolumu sallayarak Kadıköy belediyesine geldim. Beni Göztepe’de ki park ve bahçeler müdürlüğüne yönlendirdiler. Belediyeden çıkıp oraya gittim. Ben gitmeden geleceğimi bildirmişlerdi, beni karşılayan görevli bana önce o güzel parkı gezdirdi ve yetiştirdikleri bitkileri anlattı. Küçük bir saksıda ki çiçeği bana hediye etti. Kendisine ihtiyacımız olan eski dönem bu bankları sordum. Var evet buyurun dedi ve beni bankların durduğu alana götürdü. İki banka ihtiyacımız var bunları nasıl temin edebiliriz, nasıl bir prosedür izlememiz gerekiyor diye sorduğumda hayatımda yaptığımız işin saygınlığını hissettiren en güzel o cümle dökülü verdi ağzından. Bahçıvan’a benzeyen o görevli siz sanatçısınız, bizim işimiz size yardımcı olmak, destek olmak… Ne mutlu ki bu fırsatı verdiniz, buyurun banklar sizindir, oyunlarınız bittiğinde uygun görünce getirip bırakırsınız dedi. İnandırıcı gelmiyor değil mi film sahnesi gibi bir an… Ama tam olarak böyle oldu, ben bankları aldım, ertesi yıl da bir kaydırak gerekiyordu. İşi öğrenmiştim, bu defa doğrudan belediyeye hiç uğramadan gittim. Bankları teslim edip bir kaydırak aldım. Bu güven, bu saygınlık nereye gitti? Kendi sanatçısına bu kadar güvenen bir belediyeden geldiğimiz hale bakın. Bu anlattıklarımı belgeleyebileceğim görseller hala arşivimde duruyor. Belki hatırlamak istersiniz diye söylüyorum, size iletebilirim.
Ayrışmanın bu ülkeye iyi gelmediğini en iyi bilen siyasetçiler sizlersiniz. Bugün geldiğimiz bu ruh halini en iyi anlatacak olan şeydir ayrışmak. 99 Depreminde Şinasi bey ile aynı otobüsün içinde sohbet ederek birlikte gidiyorduk deprem bölgelerine. Hiçbir çıkar, beklenti ve koşul düşünmeden. Biraz neşe götürüp paylaştığımız acıların yükü yüreğimizde aynı otobüsün içinde dönüyorduk Kadıköy’e.
Şimdi lafı hiç eğip bükmeden buradan açık ve net bir dil ile soruyorum. Buyurun cevap verin lütfen, belediyenizde torpilli Tiyatrolar mı var? Tiyatroları ayırdığınız ak ve kara listeniz mi var? Kadıköy Tiyatroları Platformu kimdir? Bu yapıyla belediyenin ilişkisi nedir? Bu yapıya dahil olanlar ve olmayanlar olarak mı ayırıyorsunuz Tiyatroları? Biraz araştırayım dedim bu yapı ile ilgili internette birkaç süslü cümle ile yapılmış açıklama dışında bir bilgi elde edemedim. 21.Y.Y. Da yaşıyoruz, dumanla mı haberleşiliyor bu yapıyla? Bir mail adresi verilmiş bu adres de canı isterse istediğine geri dönüş sağlıyor istemezse kimi istemiyor mesela kara listedeki Tiyatroları mı?
Bolu yangınındaki büyük acının yaşanmasının hemen sonrasında Kadıköy de pek çok tiyatro sahnesini mühürleyip kapattınız. Mesela Emek sahnesini, Feyk sahneyi ve daha başka pek çok sahneyi yangın çıkışı olmadığı gerekçesi ile kapattınız. Onlarca yıldır var olan bu sahneleri zabıtalarınızı göndererek mühürlettiniz. Ve gerekçeniz haklı göründüğü için hiçbir tiyatrocu ve seyirci size bu konuda tepki göstermedi. Tiyatroya bir zarar vermek istemediğimden adını şimdilik açıklamıyorum. Yangın çıkışı olmayan, alkol ruhsatı olmayan, varlığından haberdar olduğunuz ve göz yumduğunuz, sahnelerinizi tahsis ettiğiniz bu ayrıcalıklı Tiyatrolar kim? Neden ayrıcalıklı?
Ve yine onlarca Tiyatroya tahsis edemediğiniz Kadıköy Özgürlük Parkı Tiyatro sahnesini X Tiyatrosuna tahsis ettiniz. Pek çok ödül almış, seyircisinin sevgisini kazanmış profesyonel Tiyatroya tahsis edemediğiniz Özgürlük Parkını X Tiyatrosuna tahsis ederken bu soruları size kimsenin soramayacağını mı düşündünüz? Belediye bizim, canımız nasıl isterse öyle yönetiriz mi diyorsunuz? Tiyatro kalitesi diye bir kıstasınız olduğunu söyleyip, belirli bir kaliteye sahip oyunları seçiyoruz bahanesinin arkasına saklanmayı düşünmeyin lütfen. Zira bu konu bizim uzmanlık alanımız. Tahsis edilen oyunların kalitesi konusu, son taktir elbette ki seyircinindir. Ben seyircimizin ferasetine güveniyorum, önünde eğildiğimiz gibi. Lakin örnekler kriterin bir kalite kıstası olmadığını da gösteriyor. Üstelik Tiyatroların bir ücret talebi de yok aksine salon tahsisleri konusunda Tiyatrolar belediyeye para ödüyor. Bu çelişkilerin akla uygun, hakkaniyetli bir açıklaması var mı?
Şahsi olarak Belediye ile ve Kadıköy Tiyatroları Platformu ile hiçbir sorunum yoktur. Sorunum; sorduğum soruları sormayarak, bu olanlar hiç olmuyormuş gibi davranarak iki yüzlü bir anlayışa sığınamayışımdadır. Kurum olarak Kadıköy belediyesinin ve Kadıköy Tiyatroları Platformu nun da benimle bir sorunu olmamalı. Eleştirilerim ve sorularım daha yapıcı bir perspektiften karşılık bulur ise belki Kadıköy Belediyesini de daha adil ve demokratik bir sanat organizasyonu konusunda yönlendirir.
Saygılarımla
Erkan Çelikol
